سوغات زنجان و صنایع دستی این شهر هنرپرور

صنایع دستی

بسیاری از ما دوست داریم به غیر از خوردنی‌ها، هدیه ماندگارتری برای عزیزانمان به عنوان سوغات زنجان به یادگار ببریم. اگر از این دسته افراد هستید، پس بهتر است با صنایع دستی زنجان آشنا شوید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

چاقوسازی

آوازه چاقوی زنجان که حتما به گوشتان خورده است. اولین و مهم‌ترین سوغات زنجان که در سفر به این شهر به ذهن هر کسی می‌رسد چاقوی زنجان است. چاقوسازی یکی از صنایع بسیار قدیمی در زنجان است. انقدر قدیمی که در مجموعه مردان نمکی معدن نمک چهرآباد هم ابزارهایی نظیر چاقو کشف کرده‌اند که تاریخچه این ابزار در این شهر را تقریبا به ۶ هزار سال پیش باز می‌گرداند. اما از پیشینه بسیار قدیمی این صنعت که بگذریم، ظرافت، تناسب، برندگی و نحوه آبکاری چاقوی زنجان انقدر درجه یک است که چاقوی زنجان را از چاقوی هر جای دیگری در جهان سرآمد می‌کند.

در زنجان جوانان زیادی مشغول یادگیری این صنعت از استادکاران ماهر این حوزه و کسب درآمد از همین راه هستند. به بازار مشهور زنجان که رفتید یادتان باشد برای خودتان و همه کسانی که دوستشان دارید این سوغات زنجان را هدیه ببرید. این را هم بدانید که علاوه بر چاقو که تنوع بی‌نظیر و انواع بسیار متفاوتی در زنجان دارد، قندشکن، قیچی، قداره و … هم با بهترین کیفیت در این شهر پیدا می‌شود. برای تشخیص چاقوی اصل زنجان از چاقوی کشورهای دیگر این را هم یادتان باشد که چاقوی آشپزخانه زنجان تیغه و دسته یک تکه دارد، خصوصیتی که در چاقوی کشورهای دیگر نمی‌بینید..

ملیله‌کاری

ملیله‌کاری یکی از اصیل‌ترین هنرهای زنجان است که سابقه آن به دوران هخامنشیان باز می‌گردد و از قرن دهم هجری در زنجان رونق فراوان گرفته است. تا قبل از حکومت رضاشاه زنجان مرکز اصلی ملیله‌کاری در ایران بود اما پس از مهاجرت هنرمندان زنجانی به شهرهای تهران و اصفهان این هنر در این شهرها هم رونق یافت. در این هنر دستی، شمش‌های نقره را به مفتول‌های بسیار نازک تبدیل می‌کنند و با این مفتول‌ها ظروف و وسایل ظریف بسیار زیبا درست می‌کنند. این روزها ملیله‌کاری را برای تزئین انواع پایه استکان، سینی، کاسه، گلدان، قاشق و چنگال، قاب عکس، پارچه و … کاربرد دارد. نقش‌هایی که در ملیله‌کاری استفاده می‌شود شامل بته جقه، برگ فرنگی، برگ، غنچه، پیچک و … است. ملیله‌کاری یکی از گران‌ترین، نفیس‌ترین و شاخص‌ترین سوغات زنجان است که برای هر کسی هدیه ببرید حتما می‌فهمد چقدر برایتان عزیز است.

مسگری

مسگری هم از آن صنایع دستی قدیمی در شهر زنجان است. سابقه مسگری در زنجان به قبل از دوران اسلامی باز می‌گردد اما اوج رواج این هنر به دوران سلجوقیان و ایلخانان مربوط است. این روزها هم وقتی در بازار سنتی زنجان قدم می‌زنید صدای زیبای کار مسگران را می‌شنوید. مسگران زنجان انواع ظروف کاربردی و تزئینی را در زیباترین شکل و با بهترین کیفیت تولید می‌کنند. ویژگی ظروف مسی زنجان در مقایسه با سایر شهرها، کنده‌کاری نقوش زیبای زینتی بر روی ظروف است. پس اگر این سوغات زنجان را برای کسی به یادگار ببرید علاوه بر ظرفی کاربردی، یک دنیا هنر و زیبایی هدیه‌اش کرده‌اید.

چاروق‌دوزی

چاروق‌دوزی هم یکی از صنایع دستی اصیل زنجان است. چاروق نوعی پاپوش است که قدیم‌ترها کف آن را با چرم خام و روی آن را با نخ ابریشمی یا نخ گلابتون درست می‌کردند، روی آن را با دو منگوله تزئین می‌کردند و با بند و تسمه به پا چفت می‌شد. این چاروق را بیشتر چوپانان برای استفاده در مناطق کوهستانی استفاده می‌کردند که تولید آن به زمان ساسانیان باز می‌گردد. اما این روزها، چاروق‌ها کمی تغییر کرده است. حالا چاروق‌ها عموما پاشنه، نوکی برگشته و عقابی و رویه‌ای از چرم قرمز دارند و خبری هم از تسمه و بند در آن‌ها نیست.

رویه چاروق را نیز با نخ‌های ابریشم و گلابتون با رنگ‌های مختلف به زیبایی تزئین می‌کنند. چاروق را این روزها بیشتر خانم‌ها به عنوان روفرشی استفاده می‌کنند اما چاروق‌های ساده‌تری هم برای استفاده آقایان و یا استفاده خارج از منزل وجود دارد. یکی از بهترین ویژگی‌های چاروق این است که اصلا بو نمی‌گیرد. این سوغات زنجان را هم می‌توانید از بازار به راحتی تهیه کنید و برای خود یا عزیزانتان یادگاری ببرید.

قالی‌بافی

مثل بسیاری از استان‌های ایران، در زنجان هم قالی‌بافی یکی از صنایعی است که به خصوص روستاییان به آن مشغولند. سابقه‌ این هنر هم در زنجان به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد. تنوع قالی‌های استان زنجان بی‌نظیر است. از طرح‌های مشهور قالی زنجان می‌توان به بیدگینه، ریز ماهی، ماهی درهم، بیجار، لچک ترنج، شاه عباسی، افشار، قلتوق و … اشاره کرد. فرش بیدگینه که به ثبت جهانی هم رسیده است یکی از معروف‌ترین و زیباترین فرش‌های زنجان است. فرش افشار زنجان هم از شهرتی فوق‌العاده در ایران و جهان برخوردار است. فرش افشار ریزبافت و پشمی است که از زیبایی طرح، ظرافت و دوامی ستودنی برخوردار است.

در این استان بیش از ۶۰ هزار نفر به قالی‌بافی مشغولند و بافت جاجیم و گلیم هم در روستاها رواج دارد. اگر عزیزی دارید که عاشق طرح‌ها و نقش‌های بهشتی فرش ایرانی است، می‌توانید این سوغات زنجان را برایش به یادگار ببرید. یادتان باشد که هر چقدر برای خرید فرش دستبافت پول بپردازید چیزی از دست نداده‌اید چرا که هیچ‌کس نمی‌تواند روی پینه‌های دست مادر روستایی مهربانی که صبح تا غروب پشت دار قالی گره روی گره می‌زند قیمت بگذارد.

آیا تا به حال به زنجان زیبا سفر کرده‌اید؟ کدامیک از سوغات زنجان را دوست دارید هدیه بگیرید؟

از بین صنایع دستی زنجان به نظر شما کدامیک درخشان‌تر است؟